تنوع کیفی دموکراسیها در عرصه عملی موجب شده است تا نگرش نسبت بهدموکراسی در مفهوم حداکثری بهسمت نظریات «تنوع فرهنگی دموکراسیها» حرکت کند. تولد نهادهای دموکراتیک پس از انقلاب اسلامی نیز در قالب این نظریات قابل فهم است. پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران، مردمسالاری دینی بهعنوان نظریه دموکراتیک انقلاب ایران دنبال شد که در عین اینکه دموکراتیک بود از ویژگیهای فرهنگی خاصی نیز برخوردار بود. تأثیرات این نظریه علاوه بر ایران بهتقویت روند اصلاحات دموکراتیک در کشورهای اسلامی منطقه کمک شایانی کرد. قرابت فرهنگی کشورهای اسلامی با ایران، موجی از دموکراسیخواهی را در ملتهای مسلمان ایجاد کرد که ویژگیهایی را که هانتینگتون از موجهای دموکراسی برمیشمارد برخوردار بود. ابعاد این فرایند را میتوان در سه سطح کلان، میانه و خرد، تبیین و مورد بررسی قرار داد.
خواجهسروی غلامرضا. موج اسلامی دموکراسی؛
تأثیر انقلاب اسلامی در روند دموکراتیزاسیون کشورهای اسلامی. فصلنامه علمی مطالعات انقلاب اسلامی. 1389; 7 (23) :9-42