1- دانشگاه معارف اسلامی ، bahadorirohollah@yahoo.com 2- دانشگاه معارف اسلامی 3- دانشگاه امام صادق×.
چکیده: (3166 مشاهده)
یکی از عوامل مؤثر بر کنش سیاسی اصلاح‌گران مذهبی، خاستگاه آنان است. بررسی‌ها نشان می‌دهد خاستگاه رهبران اصلاح‌گر شیعه و اهل‌تسنن، کاملاً متفاوت با یکدیگر است. به‌طوری‌که اصلاح‌گران شیعه دارای خاستگاه حوزوی بوده و به عنوان مرجع تقلید و زعیم شیعیان شناخته می‌شوند. نمونه بارز آنان میرزای شیرازی در جریان تحریم تنباکو و حضرت امام خمینی& در دوران معاصر است. در‌حالی‌که رهبران اصلاح‌گر اهل‌تسنن عموماً مطالعات حوزوی را در قالب سیستم دانشگاهی فراگرفته یا دارای خاستگاه دانشگاهی محض بوده‌اند. به‌طور نمونه می‌توان به حسن البنّا مؤسس اخوان المسلمین و در دوران معاصر به محمد مرسی اشاره نمود. این تفاوت خاستگاه، سبب تفاوت‌هایی در تحولات فکری و عملکرد این رهبران شده است. ازجمله این تفاوت‌ها می‌توان به جایگاه اصول اسلامی در تنظیم تمام برنامه‌های اصلاحی، افراطی‌گری یا عدم آن و میزان تأثیرپذیری از تفکرات غیر اسلامی اشاره نمود. در این نوشتار تلاش شده است ضمن نشان‌دادن تفاوت در خاستگاه‌ها، به تفاوت در عملکردها و تحولات فکری رهبران شیعه و سنّی پرداخته شود.
