1- دانشجوی دکتری علوم سیاسی دانشکده حقوق، الهیات وعلوم سیاسی، واحد علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی تهران. ، a_farrokhan@yahoo.com 2- استاد گروه علوم سیاسی دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران، تهران، ایران. (نویسنده مسئول)
چکیده: (2389 مشاهده)
ایدئولوژی در فرآیند جنبش‌ها و نهضت‌ها نقش مهمی دارد و در دنیا موتور محرک بسیاری از تحولات فکری و سیاسی بوده است. در جهان اسلام و ایران نیز ایدئولوژی اسلامی نقش مهمی در تحولات سیاسی دوران معاصر داشته است. اما این ایدئولوژی چرا و چگونه شکل گرفت؟ به نظر می‌رسد مهم‌ترین معیارها در شکل‌گیری این ایدئولوژی متاثر از اندیشه‌های سیدجمال الدین اسدآبادی بوده است. وی دوری از اسلام را سبب انحطاط مسلمین دانست و برای اولین بار سعی نمود ایمان دینی و اسلام را تبدیل به ایدئولوژی نموده و آن را وارد زندگی مردم نماید. او معیارهایی را برای این ایدئولوژی تبیین و ارائه داد که دیری نپائید منجر به رنسانسی در ایران و جهان اسلام گردید و تقریباً عمده قیامها و نهضتهای اصلاحی و اسلامی را تا انقلاب اسلامی تحت تاثیر خود قرارداد. در این مقاله از روش «تحلیل محتوا» و تجزیه و تحلیل داده‌ها براساس آن، استفاده شده است.
